✍پیامبر اکرم(ص) فرمود:
آخرین کسی را که دستور داده می شود به سوی دوزخ ببرند،ناگهان به اطراف خود نگاه می کند.خداوند دستور می دهد او را برگردانند . پس او را بر می گردانند .

خطاب می رسد : چرا به اطراف خود نگاه کردی و در انتظار چه هستی؟

عرض می کند : پروردگارا ! من درباره تو این چنین گمان نمی کردم .

خداوند می فرماید : پس چه گمان می کردی ؟

عرض می کند : گمانم این بود که گناهان مرا می بخشی و مرا در بهشت خود جای می دهی !

خداوند می فرماید : ای فرشتگان من ! به عزت و جلال و مقام والایم سوگند ، بنده ام هرگز گمان خیر درباره من نبرده است، اگر ساعتی گمان خیر برده بود،او را به جهنم نمی فرستادم،گرچه دروغ می گوید،ولی با این حال اظهار حسن ظن او را بپذیرید و اورا به بهشت ببرید

????سپس پیامبر(ص) فرمود: هیچ بنده ای نیست که نسبت به خداوند متعال گمان خیر برد ، مگر این که خدا نزد گمان وی خواهد بود( وطبق گمان بنده،با وی رفتار خواهد نمود)

پ ن : حسن ظن به خدا یعنی در مسیر بندگی درست قدم برداریم و اگر احیانا دچار غفلتی شدیم از رحمت خدا ناامید نشویم

????تفسير نمونه، ج‏20، ص: 254

❇️اهداف کار فرهنگی اصیل با رویکرد تربیتی

در کار فرهنگی اصیل با رویکرد تربیتی، تعیین اهداف در واقع به منزلة مشخص کردن جهت‌گیری‌های مختلف #تشکّل، در زمینه‌های مرتبط با #رشد و #پرورش انسان‌هاست.
با مشخص کردن اهداف کار فرهنگی در تشکّل‌ها می‌توان نقطه شروع فعالیت‌ها را تعیین کرد، جهت حرکت گروه را ترسیم نمود و جریان رشد و تعالی افراد را تسریع کرد.
انتخاب اهداف عالی و متعالی در کار فرهنگی، بزرگترین عامل انگیزشی اعضای گروه، برای فعال بودن است و به عبارت دیگر با در نظر گرفتن هدف است که عضو تشکّل بصورت تکلیف محور و دغدغه‌مند مسئولیتش را در گروه انجام می‌دهد و نگاهش به امور از حالت احساسی صرف خارج می‌شود.

????????برخی از اهداف ارزشمند کار فرهنگی عبارتند از:

۱) تربیت انسان مکتبی نمونه و یا همان انسان کامل که در واقع هدف اصلی آفرینش و خلقت انسان‌ها نیز می‌باشد.
استاد مطهری در خصوص تعریف انسان کامل می‌گوید: «علی (ع) انسان کامل است، برای اینکه همه ارزش‌های انسانی، «در حد اعلی» و «بطور کامل» در او رشد کرده است؛ یعنی هر سه شرط را داراست .

۲) تبلیغ دین خدا و ترویج شعائر الله؛ که در حقیقت این امر رسالت اصلی یک انسان مسلمان، آگاه و مسئول می‌باشد و نشانه ای از تقوای قلوب به شمار می‌آید چنانچه در قرآن کریم می‌خوانیم:
« و من یعظم شعائرالله؛ فآنها من تقوی القلوب» یعنی آنها که شعائر دینی را بزرگ می‌دارند انسان‌های با تقوایی هستند.

۳) حفظ دستاوردهای نظام ؛ از قبیل قانون شدن حجاب در کشور پس از انقلاب اسلامی و برپایی گسترده نمازهای جمعه و جماعت.

۴) زمینه‌سازی ظهور امام عصر(عج)در جامعه ؛ چنانچه در این زمینه شهید مطهری انتظار ظهور را به دو نوع انتظار ویرانگر و سازنده تقسیم می‌کند و در توضیح انتظار سازنده می‌گوید: «در روایات اسلامی سخن از گروه زبده است که به محض ظهور امام (عج) به آن حضرت ملحق می‌شوند بدیهی است که این گروه، ابتدا به ساکن خلق نمی¬شوند و به‌قول معروف از پای بوتة هیزم سبز نخواهند شد»

۵) تداوم راه شهداء

۶) تربیت فرزندان و اطرافیان خودمان

۷) عمل به مسئولیت و تکلیف انسانی و اسلامی خویش که در اصل همان سوگندی ست که خداوند متعال از دانایان گرفته است و شاخصه اصلی انسان‌های دردمند، متعهد و مسئول به شمار می‌‌آید.

۱. غنی‌سازی هرچه بیشتر محتوای جلسات
????راهکار:
????مطالعه مستمر و آشنایی کامل با موضوعات مورد بحث.
????مشورت با صاحب‌نظران در حیطه تربیت اسلامی.
????اطلاع کافی از نیازهای فطری، فکری و عاطفی جوانان و نوجوانان و انتخاب موضوعات متناسب.

????معرفی کتاب:
????اخلاق جوان، استاد آیت‌الله مظاهری.
????بهشت جوانان، عباس عزیزی.
????گفتار فلسفی کودک، مرحوم حجت‌الإسلام والمسلین فلسفی.
????گفتار فلسفی جوان، مرحوم استاد حجت‌الإسلام والمسلین فلسفی.
????گنجینه صالحین و سایر نشریات سازمان بسیج.

۲. ایجاد تنوع و ابتکار در شیوه برگزاری جلسات.
????راهکار:
????شرکت دادن متربیان در بحث و استفاده از هیجانات فکری ایشان و فراهم‌آوردن زمینه مباحثه و تضارب آرای متربیان در حین جلسه.
????تغییر زمان و مکان برگزاری جلسات.
????استفاده از وسایل کمک‌آموزشی.
????تشویق متربیان به پیش‌مطالعه درباره موضوع جلسات آینده و ارائه تحقیقات خود در جلسات.
????ارائه مشاورات خصوصی به افراد، در کنار حلقه‌های عمومی

????کتاب «اصول و روش‌های ارائه مفاهیم دینی»
به همت معاونت تبلیغ و آموزش‌های کاربردی حوزه‏های علمیه منتشر شده است.
در این کتاب پس از مقدمه و پیشگفتار، سه فصل با عناوین «اصول»، «روش‌ها» و «مفاهیم دینی مورد نیاز کودک و نوجوان» وجود دارد.
در فصل اول این کتاب، به بررسی اصولی همچون اصل استمداد از خدا و توسل به اهل بیت علیهم السلام، اصل شناخت مخاطب، اصل تواناییها و تفاوتهای فردی، اصل ایجاد ارتباط، اصل ایجا‏د مقبولیت، اصل ایجاد محبوبیّت و اصل تأثیر گذاری بر مخاطب پرداخته شده است.
در فصل دوم، روش‌ها و قالب‌هایی همچون قالب داستان، پرسش و پاسخ، گروهی، شعاری، آدابی، عددی، تشبیهی، تعارضی، مقایسه‏ای و… آمده است.
این کتاب از سوی کارشناسان مجرب اداره کل مطالعات و پژوهش‌های تبلیغی معاونت تبلیغ و آموزش‌های کاربردی حوزه‏های علمیه آماده و منتشر شده است.

????کتاب «روش تدریس و کلاسداری تبلیغی»
با قلم محمد اسماعیلی مبارکه تهیه و تنظیم شده است و دارای چهارفصل با عناوین «مبانی نظری تدریس»، «روش تدریس»، «روشهای متداول و فراگیر» و «مهارتها و روشهای ارائه مفاهیم دینی» است.
در فصل اول این کتاب، به کلیاتی پیرامون موضوع کتاب (همچون مفهوم شناسی و تعریف، فواید و امتیازات و…) پرداخت شده است و در فصل دوم آن پس از مقدمه‏ای کوتاه، موضوعاتی همچون مفهوم طرح درس، ضرورت طرح درس، مراحل تدوین طرح درس و… مطرح شده است.
این نویسنده در فصل سوم از کتاب به روش‌های متداول و فراگیر تدریس پرداخته، و روش‌هایی همچون روش پرسش و پاسخ، روش نمایشی، روش حل مسأله، روش مباحثه‏ای، روش آموزش فردی، روش سخنرانی و… را بیان کرده است.
در فصل چهارم که آخرین فصل از کتاب است، می‌توان به مهارت‌ها و روش‌هایی همچون روش تلخیص، روش منظومه‏ای، روش تنوعی، روش زنجیره‏ای و… اشاره کرد.

????کتاب “روش ها و فنون تدریس دکتر حسن شعبانی”
در بخشی از این کتاب که به صورت تخصصی به موضوع آموزش و تدریس می پردازد می خوانیم :
« جروم برونر صاحب نظریه یادگیری اکتشافی معتقد است که شاگردان را نباید در برابر دانسته ها قرار داد بلکه باید آنان را با مسأله روبرو کرد تا خود به کشف روابط میان امور و راه حل آنها اقدام کند.او در تبیین بحث خود بر چهار عامل زیر بسیار تأکید دارد.1-تأکید بر فرآیند یادگیری:از نظر برونر ،فرآیند کسب معرفت مهم است نه حفظ کردن حقایق .در یادگیری اکتشافی ،مهم نیست که شاگرد چه می آموزد بلکه مهم این است که چگونه می آموزد.2-تأکید بر ساخت یادگیری:بنابر نظر برونر ،اگر مطالب یا محتوای آموزشی به شکل منطقی سازماندهی شوند شاگردان آن را بهتر یاد می گیرند،وجود ساخت یادگیری باعث می شود که مطالب بهتر ،بیشتر و آسانتر در حافظه نگهداری شوند .3-تأکید بر اهمیت شهود:برونر معتقد است که حفظ کردن علوم ریاضی و کلامی هدف شایسته ای برای آموزش و پرورش نیست بلکه هدف باید ارقای سطح بینش و فهم شهودی باشد.4-تأکید بر اهمیت انگیزش درونی:معلمان بایستی به کمک چهار انگیزه الف) میل به یادگیری ب)میل به همکاری با دیگران ج)کنجکاوی د) انگیزه توانا شدن ،شاگردان را تشویق کنند وموجب یادگیری مؤثر شوند…

 امروزه که به تدریج ذائقه برخی مخاطبان جوان و نوجوان به مادیات بیش از معنویات گرایش پیدا کرده و الگوهای تربیتی غلط، نیازهای کاذب آنان را در مقابل نیازهای واقعی قرار داده است، مربی با این مسئله باید چگونه کنار بیاید؟
چقدر در مقابل خواست مخاطب کوتاه بیاید؟
چقدر همرنگ او شود و متناسب با ذائقه و نیاز جوان و نوجوان رفتارش را تغییر دهد؟
چقدر خودمان نباشیم تا دیگران را به خود جذب کنیم؟
آیا این گونه جذبی، جذب به ما و اندیشه ما و مرام و مسلک ما خواهد بود یا جذب به مجسمه ای مخاطب پسند و یا بازیگری ایفای نقش کننده، مطابق با خواست تماشاچیان و اعضای گروه؟!

به هر حال، در خصوص این مسئله مهم و حائز اهمیت، حتما باید به چند نکته اساسی توجه داشت:

اول آنکه متاسفانه امروزه اکثر مربیان مسجدی نوعا از جایی شروع می کنند که مخاطب می خواهد، مسیری را طی می کنند که مخاطب می پسندد و به جایی می رسند که مخاطب تصمیم داشته به آنجا برسد.
به دیگر سخن آنکه گاه مشاهده می شود که نه مربی طرح مشخصی برای تغییر رفتار در متربیان دارد، نه شکل جذب به گونه ای است که در متربیان انگیزه تغییر و تحول ایجاد کند و نه سیر نهایی این پروسه به رشد و تعالی و اصلاح فرد منجر می شود.

این در حالی است که مربی در فرایند جذب حتی یک لحظه نباید از اصول، ارزشها و سیره عملی خود در زندگی کوتاه آمده و عقب نشینی کند تا مخاطب را راضی نگه دارد، اما در عین حال لازم است در مواجهه با مخاطبان انعطاف پذیری لازم را داشته باشیم و خشک و متعصب به نظر نرسیم.

بنابراین، مربی باید در اولین برخورد با متربیان، سفیر مهربانی و محبت و دوستی باشد و با رفتار کردارش، شخصیت مخاطبان را تکریم نماید، ناآگاهی و کجروی آنان را به رخشان نکشد، در مقابل آنچه که هستند گارد نگیرد، ????منتظر تغییر آنی و دفعی در مخاطبانش نباشد، گاه خود را به تغافل بزند، از خطاهای قابل اغماض آنها در اولین برخورد چشم پوشی کند، اما در عین حال نباید وانمود کرد که او نیز مثل برخی مخاطبان گروه انسانی است سطحی، هیجانی، احساساتی و دلبسته به نیازهای مادی و کاذب.

مربی از آنجا که در تمام مراحل جذب، تثبیت و رشد، به هدفی ارزشمند می اندیشد، پس هیچگاه تغییر شکل نمی دهد و همواره شکل یک مسلمان متعهد و رسالتمند زندگی می کند، اما برای انجام این مهم، همواره در برخوردهایش، استراتژی های متفاوت اتخاذ می کند، گاهی روش موعظه در پیش می گیرد، گاهی به کسی هشدار می دهد، گاهی مستقیم و آشکار دعوت می کند و گاهی در خفا و پنهان افراد را هدایت می نماید.

مربی گاهی با کسی دوست می شود که دلی صید کند و گاهی به کسی کم محلی می کند که او را وادار به حرکت نماید.

مربی، هیچ وقت نباید تنها به تامین نیازهای کاذب در مخاطب بپردازد، بلکه اول باید طرحی نو در اندازد، شالوده ای جدید پایه ریزی کند، نیازهای واقعی افراد را در درون آنها احیا نماید و سپس به متربیانش کمک کند تا در زندگی نیازهای واقعیشان را برآورده نمایند.

بنابراین و در این راه، همواره باید یازمان باشد که رشد و تعالی و کمال و معنویت و اخلاق، همیشه اصلی ترین نیاز یک مخاطب جوان و نوجوان است. پس بر این اساس، مربی باید در مسیر تاریک حرکت متربی در زندگی تنها یک چراغ روشن کند، در بیراهه یک تابلوی راهنما قرار دهد و در مقابل هر نیاز کاذب مخاطب، یک نیاز واقعی را به او معرفی کرده و در نهایت راه رسیدن به آن را نیز تا حد ممکن فرارویش ترسیم نماید.